حسام‌الدین خویی و نوآوری در قسمیّات

نویسندگان

  • الوند بهاری دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی
  • محمود عابدی استاد دانشگاه خوارزمی
چکیده مقاله:

از آثار برجای‌مانده از حسن بن عبدالمؤمن خویی، ملقب به حسام‌الدین خویی، ادیب و منشی مشهور قرن هفتم هجری، تا کنون چند رساله منتشر شده است. اغلب آن‌ها به‌نثر است و در زمینۀ تعلیم انشاء و فن ترسل. حسام‌الدین خویی، در زمانۀ خود و در میان معاصران، به «حسام شاعر» معروف بوده است، ولی از سروده‌هایش، جز منظومه‌هایی کوتاه و ابیاتی پراکنده‌ در ضمنِ آثار منثور، عجالتاً چیزی در دست نیست. در این مقاله، منظومه‌ای 145 بیتی از حسام‌الدین خویی، برای نخستین‌بار، معرفی و عرضه شده است که بخشی از «قسمیّات» اوست. منظور از «قسمیّه»، در این نوشته، «قطعۀ» کوتاهی است که معمولاً با «به خدایی که» یا «بدان خدای که» آغاز می‌شود. با بررسی پیشینۀ این نوع شعر، در آغاز، نمونه‌هایی از قسمیّه‌های شاعران متقدم به‌دست داده‌ایم. سپس به بررسی قسمیّات حسام‌الدین خویی و ابتکاراتش در این زمینه پرداخته‌ایم. در خاتمه، متن قسمیّات او، بر اساس دو مجموعۀ نویافته در کتابخانه‌های ترکیه، تصحیح و عرضه شده است‌.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

متن کامل

محمّد تقی خویی، شاعر و عارفی گمنام

   غنا و پرمایگی عرفان و ادبیات ایران‌زمین باعث شده تا بسیاری از عارفان و شاعران در هر عهد و دوره‌ای ناشناخته و گمنام باقی بمانند. آن گونه که یا به طور کلی از آنان اطلاعات موثق و درخوری جز نام و نشانشان باقی نیست، یا در شرایط بهتر به شکل ناقص و جسته‌گریخته از خلال برخی متون به مختصری از احوال آنان می‌توان دست یافت. از این خیل کثیر، می‌توان به محمدتقی خویی، یکی از عارفان و شاعران عصر قاجار اشاره...

متن کامل

روش آیت‌الله خویی در تعارض جرح و تعدیل

بحث دربارة قواعد تعارض جرح و تعدیل، همواره از مباحث مهم و درخور توجه در‌حوزة دانش رجال بوده است­؛ زیرا دربارة برخی راویان مهم و برجستة شیعه­، آرای رجالی‌ای متعارض در دست است­. تعیین وضعیت این دسته از راویان­، به کاربرد این قواعد برای حل تعارض و رسیدن به نتیجة درست، وابسته است. آیت­الله خویی آرای رجالیان را از‌باب حجیت خبر واحد، معتبر دانسته است؛ از این روی، در اندیشة او، تعارض جرح و تعدیل در آر...

متن کامل

روش آیت‌الله خویی در کشف تحریف‌های سند

One of the features of the Dictionary of the Transmitters of Hadith is comparing the documents of the traditions that are identical or similar in content in order to find out the corruptions of the documents. Khoie has elaborated on the difference among the four Books in regard of their documentation in “The Difference among the Books” and “The Difference among the Editions”, and has highlighte...

متن کامل

جستاری در شرح احوال و بررسی دیوان فنای خویی

میرزا عبدالرسول زنوزی خویی، متخلص به فنا، از نام‌آوران عصر دنبلی‌هاست. آمیختگی ‌نام دنبلی‌ها با تاریخ خوی که در دورۀ احمدخان دنبلی و پسرش حسینقلی خان برجسته است، حکایت‌ سال‌های طلایی علم و ادب و معرفت در تاریخ ادبیات آذربایجان و به‌تبع آن در ایران زبانزد شده است و باید گفت یکی از اعصار مهم ادب فارسی محسوب می‌شود. در این دوره، شهرت دادگری و دانش‌پروری خان‌های دنبلی، شهر خوی را به مأمنی برای گروه...

متن کامل

معرفی فانی خویی صاحب گنج الله ( میرزا محمد حسن زنوزی خویی تبریزی )

بدون تردید عشق لاهوتی برای عارفان کیمیای جهان و برای واصلان طریق هدی صیقل روان اسـت تـامرکب راهوار عشق نباشد طالبان کمال و مجذوبان جمال به وسیله کوشش به جایی نمی رسند و سیمرغ جان رادر قاف جانان پر می سوزانند و دیده باز را فرو می بندند مگر اینکه بویی از عشق مست حقیقت نـمـایـد و ازطبکاران الست گرداند در این کران میرزا محمد حسن زنوزیی خویی فقیه، عالم، ادیب و متکلم گمنام صـاحـببحر العلوم و مصائب ال...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 15  شماره 61

صفحات  49- 72

تاریخ انتشار 2018-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023